جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

دستورالعمل ساماندهی و تسریع در فرایند امور قضایی بین المللی

فهرست مطالب

دستورالعمل ساماندهی و تسریع در فرایند امور قضایی بین المللی

شماره۹۰۰۰/۵۲۳۲۶/۱۰۰ ۱۴۰۲/۸/۲۰

جناب آقای دکتر اکبرپور

رئیس محترم هیأت مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور

روگرفت دستورالعمل شماره ۹۰۰۰/۵۲۲۱۰/۱۰۰ مورخ ۱۴۰۲/۸/۲۰ ریاست محترم قوه قضائیه در خصوص «ساماندهی و تسریع در فرآیند امور قضایی بین المللی» به منظور درج در روزنامه رسمی به پیوست ایفاد می گردد.

مدیرکل دبیرخانه قوه قضائیه ـ مسعود ستایشی

شماره۹۰۰۰/۵۲۲۱۰/۱۰۰ ۱۴۰۲/۸/۲۰
دستورالعمل ساماندهی و تسریع در فرایند امور قضایی بین المللی

مقدمه

در اجرای بند (۲۵) «سیاست های کلی برنامه هفتم با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت»، مصوب ۱۴۰۱/۰۶/۲۱ مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در زمینه «به روزرسانی قوانین و مقررات» و تبصره ۲ ماده ۲۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی، قانون مربوط به قرارداد وین درباره روابط سیاسی مصوب ۱۳۴۳، قانون کنوانسیون وین درباره روابط کنسولی مصوب ۱۳۵۳ و سایر مقررات مربوط و به منظور ایجاد رویه واحد و هماهنگی بین دستگاههای ذیربط «دستورالعمل ساماندهی و تسریع در فرایند امور قضایی بین المللی »، به شرح مواد آتی است:

فصل اول ـ تعاریف و اصطلاحات

ماده ۱ـ تعاریف و اصطلاحات به کار رفته در این دستورالعمل، به شرح زیر است:

الف ـ دادستانی کل: دادستانی کل کشور؛

ب ـ معاونت: معاونت امور بین الملل و حقوق بشر قوه قضائیه؛

پ ـ مرکز آمار: مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه؛

ت ـ سمپ: سامانه مدیریت پرونده قضایی؛

ث ـ پست کنسولی: حسب مورد سفارت، کنسولگری و دفتر حافظ منافع؛

ج ـ متهم یا محکوم: متهم یا محکوم غیر ایرانی و اتباع موضوع ماده ۱۶ این دستورالعمل.

فصل دوم ـ احوال شخصیه

ماده۲ـ رعایت مقررات مربوط به ازدواج اتباع غیرایرانی با زن ایرانی، موضوع ماده ۱۰۶۰ قانون مدنی و مواد ۵۱ و ۵۶ قانون حمایت خانواده، مصوب ۱۳۹۱ و همچنین ماده ۴۵ اصلاحی قانون ثبت احوال مصوب ۱۳۵۵ درخصوص افراد مشکوک التابعه و فرزندان آن ها و سایر مقررات مربوط، الزامی است. لذا به منظور جلوگیری از تبعاتی که عدم رعایت قوانین مزبور، از جمله برای زنان ایرانی و اطفال آنان ایجاد می نماید، مراجع قضایی موظف اند در صدور آراء رعایت مقررات مذکور را بنمایند.

ماده۳ـ مراجع قضایی موظف اند به محض اطلاع از فوت تبعه غیرایرانی، مراتب را به معاونت اعلام و چنانچه مدارک هویتی از نامبرده وجود داشته باشد، تصویر آن را به معاونت ارسال کنند تا این معاونت مراتب را از طریق وزارت امور خارجه به دولت متبوع متوفی اعلام کند .

ماده۴ـ صدور گواهی حصر وراثت برای اتباع غیرایرانی که در ایران فوت کرده اند، با رعایت مقررات آیین دادرسی و لحاظ قوانین ماهوی دولت متبوع آنها توسط مرجع ذی صلاح محل اقامت متوفی بلامانع است.

فصل سوم ـ امور کیفری

ماده۵ ـ مراجع قضایی رسیدگی کننده هرگونه اقدام در مورد تبعه غیر ایرانی در فرایند تعقیب، تحقیق، صدور قرار، رسیدگی و صدور حکم در مرحله بدوی، تجدیدنظر، فرجام، اعاده دادرسی و اجرای احکام را در همان روز در سمپ ثبت می کنند.

ماده۶ ـ در اجرای ماده ۴۹ قانون آیین دادرسی کیفری درصورت تحت نظر قرار گرفتن اتباع غیرایرانی، اعم از اینکه منتهی به بازداشت شده یا نشده باشد و همچنین اتباع مذکور که در اجرای ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی بازداشت می شوند، مرجع رسیدگی کننده یا اجرا مراتب زیر را به رییس کل دادگستری استان اعلام می کند. رییس کل مراتب را در همان روز به معاونت اعلام می نماید.

۱ـ مشخصات دقیق سجلی (به فارسی و لاتین) که در گذرنامه آمده است. چنانچه تبعه غیر ایرانی فاقد گذرنامه باشد، قید مشخصاتی که خود اظهار می دارد؛

۲ـ نام کشور خارجی که تابعیت آن را دارد؛

۳ـ علت بازداشت؛

۴ـ نحوه دستگیری و عنوان اتهام، نوع و میزان قرار تأمین کیفری و نظارت قضایی؛

۵ ـ نشانی دقیق محل کار و یا سکونت دائمی وی و در غیر این صورت، نشانی موقت در ایران و نشانی دقیق وی در خارج از کشور.

ماده۷ـ مقام قضایی رسیدگی کننده درصورت تعقیب یا بازداشت تبعه غیرایرانی، موظف است حقوق تبعه غیرایرانی، از جمله اطلاع بازداشت وی به پست کنسولی را به وی تفهیم و به منظور جلوگیری از فرار وی و تضمین حقوق بزه دیده و جبران ضرر و زیان وی تأمین متناسب اخذ نماید.

ماده۸ ـ در اجرای تبصره ۲ ماده ۲۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری، در صورتی که تبعه غیر ایرانی درخواستی مبنی بر اطلاع مراتب بازداشت خود به پست کنسولی داشته باشد، مقام قضایی رسیدگی کننده مراتب را به همراه درخواست کتبی وی به دادستانی کل اعلام می نماید. دادستانی کل درخـواست وی را به وزارت امور خارجه جهت اقدام لازم ارسال و رونوشت آن را به معاونت اعلام می کند. چنانچه تعقیب این افـراد منجر به محکومیت قطعی شــود، قاضی اجــرای احکام خلاصه مفیدی از دادنامه را جهت اقدام مقتضی به معاونت اعلام و رونوشت آن را برای دادستان کل کشور ارسال می کند.

ماده۹ـ چنانچه پست کنسولی تقاضای ملاقات، مذاکره، مکاتبه با شخص بازداشت شده یا زندانی را داشته باشد، مراتب را به وزارت امور خارجه اعلام و وزارت مذکور تقاضا را به معاونت ارسال می نماید. معاونت بلافاصله مراتب را به همراه نظر خود به دادستانی کل اعلام می نماید. دادستانی کل تصمیم خود را به مقام قضایی مربوط اعلام و رونوشت آن را به معاونت ارسال می کند.

تبصره ـ انجام ملاقات، مذاکره و مکاتبه پست کنسولی با تبعه غیرایرانی منوط به موافقت آن تبعه می باشد.

ماده۱۰ـ چنانچه پرونده در هر یک از مراحل دادرسی، اعم از رسیدگی یا اجرا باشد، مرجع قضایی جهت جلوگیری از تبعات منفی و رعایت تعهدات بین المللی که جمهوری اسلامی ایران به آنها ملحق گردیده، حسب مورد اقدامات زیر را در مورد متهم یا محکوم قبل از اتخاذ تصمیم و ابلاغ به معاونت اعلام می کند.

۱ـ فک، تشدید یا تخفیف قرار تأمین کیفری و نظارت قضایی؛

۲ـ صدور تصمیمات نهایی اعم از قرار و حکم؛

۳ـ تقاضای اعتراض به تصمیمات و یا آراء قضایی در هر مرحله از تعقیب، رسیدگی و یا تجدیدنظر، فرجام و اعاده دادرسی و درخواست اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری؛

۴ـ استفاده از نهادهای ارفاقی از قبیل تخفیف مجازات و معافیت از آن، تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات، نظام نیمه آزادی و آزادی مشروط، مجازات های جایگزین حبس و آزادی تحت نظارت سامانه های الکترونیکی؛

۵ ـ اعطای مرخصی؛

۶ ـ جابجایی مکان نگهداری در(زندان یا بازداشتگاه).

تبصره ـ معاونت پس از اطلاع از موارد مذکور موظف است به قید فوریت چنانچه در این خصوص نظری دارد، به طریق مقتضی به مرجع قضایی و عنداللزوم به مراجع ذیربط اعلام کند.

ماده۱۱ـ در مواردی که عفو متهم یا محکوم مطرح باشد، کمیسیون عفو استانی و مرکزی، موظف است نظر معاونت را اخذ نماید و معاونت عنداللزوم با اخذ نظر مراجع ذی ربط، مراتب را حداکثر ظرف ۱۰ روز به کمیسیون عفو مربوط اعلام می نماید.

ماده۱۲ـ چنانچه تبعه غیر ایرانی در زندان باشد قاضی اجرای احکام ۴۵ روز قبل از موعد آزادی وی، مراتب را به معاونت اعلام می کند تا عندالاقتضاء، از طریق وزارت امور خارجه به نمایندگان سیاسی و کنسولی کشور متبوع آنان اطلاع داده شود و نسبت به تعیین وضعیت وی بعد از خروج از زندان پیش بینی و اقدامات لازم به عمل آید.

ماده۱۳ـ دادستان مجری حکم مکلف است حداقل ۴۵ روز پیش از اجرای حکم سلب حیات تبعه غیرایرانی و تبعه موضوع ماده ۱۶ این دستورالعمل، ضمن اعلام به دادستانی کل، مراتب را به اطلاع معاونت نیز برساند.

ماده۱۴ـ سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور با همکاری مراجع قضایی و سایر دستگاه های ذی ربط، زیرساخت و تسهیلات لازم برای تماس تلفنی یا الکترونیکی اتباع غیر ایرانی بازداشت شده یا زندانی را با اعضای خانواده او در خارج از کشور فراهم می نماید .

ماده۱۵ـ انتشار خبر تعقیب یا بازداشت یا محکومیت متهم یا محکوم و هرگونه مصاحبه توسط مراجع قضایی درخصوص وضعیت پرونده آنان، با هماهنگی معاونت و از طریق مرکز رسانه قوه قضائیه با رعایت دستورالعمل اطلاع رسانی و ارتباطات رسانه ای قوه قضائیه، انجام می شود .

ماده۱۶ـ در صورت مواجهه مراجع قضایی رسیدگی کننده یا مجری حکم با متهمان و محکومان اتباع ایرانی که بدون رعایت قوانین و مقررات، تابعیت کشور دیگری را کسب نموده اند، مراتب را به معاونت اعلام می نمایند.

ماده۱۷ـ مرکز آمار اقدامات زیر را به عمل می آورد:

الف ـ با تشکیل پرونده در خصوص متهم یا محکوم، دسترسی معاونت به اسامی آنها، اتهام انتسابی و مرجع رسیدگی کننده را فراهم می کند.

ب ـ با همکاری سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور آمار و اطلاعات افراد متهم یا محکوم را از حیث تابعیت، نوع اتهام و محکومیت با ذکر مشخصات آنها در فواصل سه ماهه به معاونت گزارش می کند.

ماده۱۸ـ معاونت مکلف است با همکاری مرکز آمار و وزارت دادگستری، بانک اطلاعاتی در خصوص افراد متهم یا محکوم را به منظور بررسی و تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات موجود از جمله با هدف بهره برداری در همکاری های حقوقی ـ قضایی با سایر کشورها از جمله درمورد استرداد مجرمین و انتقال محکومان غیر ایرانی تشکیل دهد.

فصل چهارم ـ امور مدنی

ماده۱۹ـ در خصوص ابلاغ اوراق قضایی در خارج از کشور، چنانچه مخاطب دارای حساب کاربری ثنا نبوده و یا امکان ابلاغ اوراق قضایی از طریق آن فراهم نباشد ، مطابق موارد ذیل اقدام می شود:

۱ـ مأموران کنسولی یا سیاسی، اوراق قضایی را به وسیله مأموران سفارت یا هر وسیله ای که امکان داشته باشد؛ ازجمله پست الکترونیک، برای مخاطب ارسال می کنند و مراتب را از طریق وزارت امور خارجه به اطلاع مرجع قضایی می رسانند؛

۲ـ در صورتی که در کشور محل اقامت مخاطب، مأموران کنسولی یا سیاسی نباشند، وزارت امور خارجه اوراق قضایی را به هر طریقی که مقتضی بداند؛ ازجمله استفاده از سامانه های الکترونیکی یا مخابراتی، ارسال می کند؛

ماده۲۰ـ در مواردی که بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت های دیگر موافقت نامه همکاری قضایی در امور مدنی منعقد شده است، رعایت موافقت نامه مربوط برای مراجع قضایی الزامی است. در خصوص معافیت اتباع بیگانه از دادن تأمین در صورت عدم وجود موافقت­نامه، مطابق بند (۱) ماده ۱۴۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب ۱۳۷۹، عمل می شود.

فصل پنجم ـ مصونیت و ارتباط با نمایندگی های خارجی

ماده۲۱ـ در صورت طرح دعاوی علیه دولت های خارجی، نمایندگی نهادها و سازمان های بین المللی، سفارتخانه های خارجی و اشخاصی که دارای مصونیت هستند، رعایت مقررات مربوط از جمله قانون مربوط به قرارداد وین درباره روابط سیاسی مصوب ۱۳۴۳ و قانون کنوانسیون وین درباره روابط کنسولی مصوب ۱۳۵۳ برای مراجع قضایی الزامی است، مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد. در صورت طرح چنین دعاوی، مراجع قضایی خلاصه مفیدی از دعوی را به معاونت اعلام و معاونت چنانچه ملاحظه ای داشته باشد، مراتب را به مرجع قضایی و عنداللزوم به مقامات مربوط اعلام می کند.

ماده۲۲ـ مراجع قضایی و به ویژه معاونت های اجرای احکام در مواردی که با رعایت مفاد قوانین مندرج در ماده ۲۱ این دستورالعمل رأیی صادر می شود، به منظور تسریع و تسهیل اجرای آراء، مراتب را به همراه خلاصه مفیدی از مفاد رای قطعی صادر شده به معاونت ارسال کنند تا معاونت مذکور ضمن هماهنگی با وزارت امور خارجه، موجبات اجرای رأی صادر شده و حل وفصل مناسب موضوع را در اسرع وقت فراهم آورد.

ماده۲۳ـ در مواردی که یکی از طرفین پرونده دولت ها، مقامات خارجی، ماموران دیپلماتیک، کنسولی و اعضای خانواده آنان و همچنین سازمان های بین المللی یا اعضای آنها باشد، مراجع قضایی مراتب را به معاونت اعلام می نمایند. چنانچه معاونت در این خصوص ملاحظاتی داشته باشد مراتب را به مرجع قضایی و عنداللزوم به مراجع ذیربط اعلام می­کند.

ماده۲۴ـ کلیه مراجع قضایی و واحدهای تابعه قوه قضائیه موظف اند از مکاتبه مستقیم با پست کنسولی و نمایندگی سازمان های بین المللی خودداری نمایند. چنانچه انجام مکاتبه لازم باشد مراتب به معاونت اعلام و معاونت عنداللزوم از طریق وزارت امور خارجه اقدام لازم را معمول نموده و نتیجه را اعلام خواهد نمود.

فصل ششم ـ سایر مقررات

ماده۲۵ـ مقام قضایی رسیدگی کننده عنداللزوم می تواند در مراحل مختلف رسیدگی به دعاوی مدنی و کیفری اتباع غیرایرانی با هدف اجرای صحیح قوانین و مقررات و رعایت تعهدات پذیرفته شده کشور، با معاونت مشورت نماید. معاونت مکلف است در اسرع وقت مشورت لازم را ارائه دهد.

ماده۲۶ـ مواد ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۵ و ۱۷ این دستورالعمل در مورد اتباع کشورهایی اعمال می شود که معاونت ظرف یک ماه از تاریخ تصویب دستورالعمل فهرست آنها را اعلام می کند.

ماده۲۷ـ معاونت درخصوص موارد مهمی که دارای تبعات ملی و بین المللی می باشد، گزارشی از اقدامات انجام شده را به معاون اول قوه قضائیه اعلام و رونوشت آن را به رئیس حوزه ریاست قوه قضائیه ارسال می کند.

ماده۲۸ـ مسئولیت حسن اجرای این دستورالعمل بر عهده معاون اول قوه قضائیه است.

این دستورالعمل در ۲۸ ماده و ۲ تبصره در تاریخ ۱۴۰۲/۸/۲۰ به تصویب رییس قوه قضائیه رسید و پس از ابلاغ، لازم الاجرا می باشد و کلیه بخشنامه ها و عناوین مشابه که مغایر با این دستورالعمل باشد، ملغی است.

رئیس قوه قضائیه ـ غلامحسین محسنی اژیه

Facebook
WhatsApp
Twitter
LinkedIn
Pinterest

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نویسندگان
اینفومت

اینفومت تلاش می کند با تولید محتوای مناسب برای جامعه هدف، خدمت هر چند کوچک را عرضه نماید

FOLLOW US ON