مقررات نظام ایمنی هسته ای در خصوص نواحی انحصاری، کم جمعیت و فاصله از مرکز جمعیت در تأسیسات هسته ای
شماره ۱۳۲۸۱۳/ت۵۵۹۲۸هـ ۱۴۰۲/۷/۲۹
سازمان انرژی اتمی ایران
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۷/۲۳ به پیشنهاد سازمان انرژی اتمی ایران (مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور) و به استناد تبصره (۱) ماده (۲۶) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵، مقررات نظام ایمنی هسته ای در خصوص نواحی انحصاری، کم جمعیت و فاصله از مرکز جمعیت در تأسیسات هسته ای را به شرح زیر تصویب کرد:
مقررات نظام ایمنی هسته ای در خصوص نواحی انحصاری، کم جمعیت و فاصله از مرکز جمعیت در تأسیسات هسته ای
ماده۱ـ در این تصویب نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
۱ـ پروانه: مجوزی که توسط سازمان انرژی اتمی ایران (مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور) برای اشخاص حقیقی و حقوقی و به منظور انجام فعالیت های مشخص در زمینه تأسیسات و فعالیت های هسته ای و پرتویی تهیه میشود.
۲ـ تأسیسات هسته ای: هر نوع عامل واکنش (راکتور) هسته ای، تأسیسات تولید سوخت هسته ای، تأسیسات نگهداری سوخت مصرفشده، تأسیسات فرآوری اورانیوم و تأسیسات غنی سازی اورانیوم.
۳ـ حادثه: هر رویداد ناخواسته اعم از خطای بهره برداری ، نقص فنی تجهیزات و نیز سایر رویدادها در تأسیسات هسته ای که پی آمد یا پی آمدهای محتمل آن از نظر ایمنی قابل چشم پوشی نباشد.
۴ـ مقدار (دُز): معیاری برای بیان دریافت یا جذب پرتو که حسب مورد، توسط کمیت هایی نظیر مقدار (دُز) جذبی، مقدار (دُز) عضو، مقدار (دُز) معادل، مقدار (دُز) مؤثر، مقدار (دُز) معادل اجباری یا مقدار (دُز) مؤثر اجباری به کار می رود.
۵ ـ اورانیوم حل شدنی: ترکیبی از اورانیوم که قابلیت حل شدن در منابع آبی (سطحی، زیرزمینی و آشامیدنی) را دارا باشد.
۶ ـ بهرهبردار: هر شخص حقیقی یا حقوقی دارای پروانه مکانیابی، احداث، راهاندازی، بهرهبرداری، بستن یا برچینش تأسیسات هستهای، که سازمان، وی را به عنوان بهرهبردار تأسیسات هستهای میشناسد.
ماده۲ـ پیرامون تأسیسات هسته ای به سه ناحیه انحصاری، کمجمعیت و فاصله از مرکز جمعیت تقسیم می شود. شعاع این نواحی بر مبنای اثرات پرتوشناختی (رادیولوژیکی) و غیرپرتوشناختی (رادیولوژیکی) ناشی از پخش مواد پرتوزا و غیرپرتوزا، هنگام بروز بدترین حادثه فرضی در بدترین شرایط محیطی ـ اقلیمی منطقه، توسط متقاضی یا دارنده پروانه محاسبه میشود و به تأیید سازمان انرژی اتمی ایران (مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور) می رسد.
تبصره ـ دارندگان پروانه تأسیسات هستهای مکلفند مطابق تبصره (۱) ماده (۲) آییننامه اجرایی تبصره (۲) ماده (۲۶) قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور موضوع تصویبنامه شماره ۵۲۳۳۵/ت۵۹۴۵۹هـ مورخ ۱۴۰۱/۴/۱ اقدام نمایند.
ماده۳ـ شعاع ناحیه انحصاری به شرح زیر است:
۱ـ شعاع ناحیه انحصاری برای عامل واکنش (راکتور)های هسته ای، تأسیسات تولید سوخت هسته ای و تأسیسات نگهداری سوخت مصرفشده بهگونه ای محاسبه می شود که اگر فردی از آغاز حادثه فرضی و پخش مواد پرتوزا در محیط، به مدت دو ساعت در هر نقطه از مرز این ناحیه قرار گیرد، در بدترین شرایط ناشی از حادثه فرضی و شرایط محیط، مقدار (دُز) مؤثر تمام بدن وی از (۲۵۰) میلی سیورت یا مقدار (دُز) مؤثر تیرویید وی از (۳) سیورت تجاوز ننماید.
۲ـ شعاع ناحیه انحصاری برای تأسیسات فرآوری و تأسیسات غنی سازی اورانیوم با در نظر گرفتن اثرات بالقوه مواد هسته ای و مواد شیمیایی هگزا فلورید اورانیوم (یواف۶) و گاز هیدروژن فلورید (اچاف) به گونه ای محاسبه می شود که:
الف ـ چنانچه فردی از آغاز حادثه فرضی و پخش مواد پرتوزا در محیط، به مدت دو ساعت در هر نقطه از مرز خارجی این ناحیه قرار گیرد، در بدترین شرایط ناشی از حادثه فرضی و شرایط محیطی، مقدار (دُز) مؤثر تمام بدن وی از (۲۵۰) میلیسیورت تجاوز ننماید.
ب ـ چنانچه فردی به مدت (۳۰) دقیقه در هر نقطه از مرزهای خارجی این ناحیه، در معرض ابر حاوی گاز هیدروژن فلورید (اچاف) ناشی از حادثه فرضی قرار گیرد، حداکثر غلظتی که در معرض آن قرار می گیرد از (۲۵) میلیگرم بر مترمکعب تجاوز ننماید. این مقدار حداکثر غلظتی از گاز هیدروژن فلورید (اچاف) است که افراد میتوانند بدون هیچ نشانه بارز بیماری یا اثر غیر قابل برگشت بر سلامتی، حداکثر به مدت (۳۰) دقیقه در معرض آن قرار گیرد.
پ ـ میزان دریافت اورانیوم حل شدنی به صورت یکباره از (۱۰) میلیگرم تجاوز ننماید.
ماده ۴ـ شعاع ناحیه کم جمعیت به شرح زیر است:
۱ـ شعاع ناحیه کمجمعیت برای عامل واکنش (راکتور)های هسته ای، تأسیسات تولید سوخت هسته ای و تأسیسات نگهداری سوخت مصرف شده، بلافاصله پس از ناحیه انحصاری این تأسیسات قرار دارد و شعاع این ناحیه به گونه ای محاسبه می شود که اگر فردی در هر نقطه از مرز این ناحیه و در معرض ابر پرتوزای ناشی از حادثه فرضی قرار گیرد، در مدت (۳۰) روز، مقدار (دُز) مؤثر تمام بدن وی از (۲۵۰) میلیسیورت یا مقدار (دُز) مؤثر تیرویید وی از (۳) سیورت تجاوز ننماید.
۲ـ شعاع ناحیه کمجمعیت برای تأسیسات فرآوری و تأسیسات غنی سازی اورانیوم، بلافاصله پس از ناحیه انحصاری این تأسیسات قرار دارد و شعاع این ناحیه به گونه ای محاسبه می شود که:
الف ـ اگر فردی در هر نقطه از مرز خارجی این ناحیه و در معرض ابر پرتوزای ناشی از حادثه فرضی قرار گیرد، در مدت (۳۰) روز، مقدار (دُز) مؤثر تمام بدن وی از (۲۵۰) میلیسیورت تجاوز ننماید.
ب ـ اگر فردی به مدت دو ساعت در هر نقطه از مرزهای خارجی این ناحیه، در معرض ابر حاوی گاز هیدروژن فلورید (اچاف) ناشی از حادثه فرضی قرار گیرد، حداکثر غلظتی که در معرض آن قرار می گیرد از (۱۲/۵) میلیگرم بر مترمکعب تجاوز ننماید.
ماده۵ ـ فاصله از مرکز جمعیت نزدیک ترین گروه و جمعیت مردمی متمرکز که بیش از (۲۵۰۰۰) نفر را در خود جای دهد، باید از تأسیسات هسته ای حداقل چهار سوم شعاع ناحیه کم جمعیت باشد. فاصله مرکز جمعیت از تأسیسات هسته ای متناسب با میزان کل مقدار (دُز) تجمعی و اثرات مواد شیمیایی قابل پیش بینی با در نظر گرفتن توزیع جمعیت و ارزیابی اثرات احتمالی پرتوشناختی (رادیولوژیکی) و غیرپرتوشناختی (رادیولوژیکی) حادثه در تأسیسات هسته ای بر کل جمعیت آن ناحیه تعیین می گردد.
ماده۶ ـ در صورت وجود چند تأسیس هسته ای در یک ساختگاه، نواحی انحصاری،
کمجمعیت و فاصله از مرکز جمعیت با در نظر گرفتن موارد زیر محاسبه می گردد:
۱ـ در صورتی که تأسیسات هسته ای تا اندازه ای از یکدیگر مستقل باشند که وقوع حادثه در هر یک از آنها، بر کارکرد ایمن تأسیسات دیگر تأثیر نداشته باشد، شعاع نواحی انحصاری ، کمجمعیت و فاصله از مرکز جمعیت، ابتدا برای هر یک از تأسیسات به صورت جداگانه محاسبه میشود و سپس با لحاظ اجتماع نواحی محاسبهشده، بیشترین مقدار به عنوان ناحیه مذکور آن تأسیسات در نظر گرفته می شود.
۲ـ در صورتی که تأسیسات تا اندازه ای با یکدیگر در ارتباط باشند که وقوع حادثه در یکی از آنها، بر کارکرد ایمن دیگر تأسیسات تأثیر داشته باشد، شعاع تجمعی نواحی انحصاری، کمجمعیت و فاصله از مرکز جمعیت باید بر اساس این فرض که محصولات پرتوزا یا شیمیایی پیش بینیشده تمام تأسیسات مرتبط به طور همزمان انتشار و رهاسازی می گردند، محاسبه شود. شعاع این نواحی میتواند با توجه به میزان همبندی (کوپلینگ) بین تأسیسات، احتمال وقوع حوادث همزمان و احتمال قرارگیری فرد در معرض اثرات تابشی یا شیمیایی ناشی از انتشار همزمان، کاهش یابد.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر
