فرق بین مدیر مالی CFO و کنترل‌کننده (Controller) چیست؟ و چه عواملی تعیین می‌کنند که کدام یک از این دو نقش باید به تیم مدیریت مالی اضافه شود؟
این دو نقش یعنی کنترل‌کننده و مدیر مالی یکسان نیستند و باید بگوییم که هیچ کدام هم با حسابدار یکی نیست.
عبارت «کنترل‌کننده» به مجموعه‌ای مشخص از وظایف مالی و مدیریتی اشاره دارد. در حالی که مدیر مالی «CFO» به طیف کاملاً متفاوت و وسیعی از مسئولیت‌های استراتژیک، فنی و رهبری اشاره می‌کند.
چگونه ممکن است نقش کنترل‌کننده و مدیر مالی با هم اشتباه گرفته شود؟
کسب‌وکارهایی با اندازهی مشخص، معمولا‌ً از عناوین مدیر مالی (CFO) یا کنترل‌کننده (Controller) به جای هم استفاده می‌کنند؛ زیرا نیازهای آنها باعث می‌شود که برخی از المان‌ها از فهرست مسئولیت‌های این دو نقش را در یک شرح شغل با هم ترکیب کنند.
در این صورت، ممکن است مشخص نباشد که چه عنوانی مناسب است. اگرچه این شرکت‌های کوچک‌تر اما احتمالاً در حال رشد، این دو نقش را با هم ترکیب می‌کنند و یک نفر را در هر دو جایگاه دارند، اما شرح شغل این دو بسیار متفاوت است. اما آیا یک نفر می‌تواند همزمان در هر دوی این نقش‌ها حضور داشته باشد؟
اگر کسب‌وکار شما به اندازه‌ای چشم‌گیر رشد کند و برنامه‌ای برای ادامه‌ی رشد داشته باشید، در نقطه‌ی خاصی شما هم به مدیر مالی (CFO) نیاز پیدا خواهید کرد و هم به یک کنترل‌کننده (Controller).
در این نقطه‌ی بحرانی که نیاز به یک مدیر مالی (CFO) به وجود می‌آید، یک کنترل‌کننده که قسمت‌های محدود و مشخصی از نقش مدیر مالی را انجام می‌دهد، الزاماً مناسب این جایگاه تخصصی نیست و یا حتی ممکن است توانایی‌های ضروری برای یک مدیر مالی (CFO) به‌تمام معنا را نداشته باشد.
کنترل‌کننده (Controller)
یک کنترل‌کننده‌ی مالی (Controller)، یک حسابدار حرفه‌ای است که صورت‌های مالی حساب مشتریان، بودجه‌بندی، تحلیل مالی و دیگر فعالیت‌های مدیریتی بخش حسابداری را انجام می‌دهد.
کارهای زیر از جمله وظایفی است که یک کنترل‌کننده‌ی حسابداری بر عهده دارد:
- انجام حسابداری و گزارش‌دهی
- تفسیر گزارش‌های مالی
- کمک به مدیریت جریان نقدی
- هماهنگی سیستم‌های بخش حسابداری با بخش‌های دیگر (برای اطمینان از جریان روان اطلاعات)
- کمک به آماده‌سازی گزارش‌های مالی داخلی (ماهانه و سالانه)
- ارائه‌ی گزارش‌های مالی دقیق
- ارائه‌ی گزارش‌های آنی
- نظارت روی دفتردار
- انجام بودجه‌بندی
- مدیریت تبعیت از قوانین
- برنامه‌ریزی تاکتیکی
- حصول اطمینان از تعمیر و نگهداری سیستم‌های اطلاعاتی بخش مالی
- پاسخ‌گویی به سوالات دربارهی فعالیت‌های کنونی بخش
چه زمانی شرکت شما به یک کنترل‌کننده نیاز پیدا می‌کند؟
جایگاه کنترل‌کننده یکی از پرمسئولیت‌ترین و پرفشارترین جایگاه‌هاست. این کار در شرکت‌های با اندازهی متوسط، نسبتاً پردرآمد است. یافتن یک شخص با شایستگی‌های ایده‌آل برای این جایگاه کار سختی است.
چه یک کنترل‌کننده‌ی داخلی داشته باشید، چه اندازهی شرکت شما آنقدری باشد که برون‌سپاری خدمات کنترلگری، توجیه‌پذیرتر باشد؛ داشتن یک کنترل‌کننده به شما کمک می‌کند که مدیریت بیشتری روی شرکت داشته باشید.
با داشتن یک کنترل‌کننده
- تمام داده‌های مالی، گزارش‌ها و تحلیل‌های دقیق تنها با چند کلیک ماوس در دسترس شما خواهد بود.
- ثبت‌های مالی شرکت‌تان دقیق و به‌روز خواهند بود، بنابراین می‌توانید تصمیمات تجاری را با داشتن اطلاعات کامل دربارهی وضعیت مالی کنونی بگیرید.
- قادر به پیش‌بینی، تخمین، تنظیم و هدف‌گذاری و تعیین مقصد بر اساس اطلاعات واقعی خواهید بود. در وضعیتی قرار نمی‌گیرید که عملکردتان محدود به واکنش به شرایط در زمان رخ‌دادن‌شان شود.
- با رشد کسب‌وکار، کارکنان بیشتری خواهید داشت و هر عضو تیم به شرکت کمک می‌کند که کاراتر و روان‌تر عمل کند. در بخش مالی، به‌خصوص وقتی که به محدوده‌ی ۵۰ تا ۱۰۰ کارمند وارد می‌شوید، خدمات کنترل‌کننده می‌تواند عملکرد را بسیار روان‌تر و کاراتر کند. و از طریق کنترل‌کننده شما کنترل بیشتری روی کار کارکنان در این بخش به دست می‌آورید.
کنترل‌کننده‌ی شما همراه با دفتردار و دیگر کارکنان حسابداری کار می‌کند و روی آنها نظارت دارد. کنترل‌کننده برای شما تحلیل تمام گزارش‌های مالی را فراهم می‌کند تا به شما در درک کاربرد واقعی داده‌های مالی برای تولید اطلاعات دربارهی کسب‌وکارتان کمک کند.
بدون یک کنترل‌کننده، شما مشغول مطالعه و تحلیل ترازنامه‌ها، گزارش سود و زیان و پیش‌بینی‌های مالی می‌شوید تا درک کنید که چه چیزی را دربارهی وضعیت کسب‌وکارتان نشان می‌دهند.
البته شما باید به سادگی اطلاعاتی را در دسترس داشته باشید که معنای داده‌های مالی و گزارش‌ها را به شما بگویند تا بتوانید بینشی آگاهانه از داده‌های کاملاً تحلیل‌شده برای اداره‌ی کسب‌وکار و گرفتن بهترین تصمیم‌های مالی برای آن به دست آورید.
داشتن یک کنترل‌کننده برای انجام تحلیل مالی برای شما علاوه بر مدیریت دقیق تمام فعالیت‌های حسابداری شرکت‌تان، به شما امکان می‌دهد که کسب‌وکارتان را اداره کنید بدون این که خودتان وظایف یک کنترل‌کننده را انجام دهید.
مدیر مالی (CFO)
یک CFO می‌تواند از طرف کسب‌وکار شما با بانک‌ها، سرمایه‌گذاران خطرپذیر، بیمه‌گزاران، متخصصان ارزش‌گذاری و دیگر متخصصان خارج از شرکت کار کند. CFO ممکن است استراتژی‌هایی هم برای ادغام و خرید ایجاد کند، برنامه‌ی خروج طراحی کند و همچنین در دیگر حوزه‌های فوق‌تخصصی مالی و فعالیت‌های رهبری کسب‌وکار فعال باشد.
در حالت کلی یک مدیر مالی (CFO) وظایفی از جمله موارد زیر انجام می‌دهد:
- نظارت روی بخش مالی
- تحلیل و ارائه‌ی راه‌حل
- تأمین مالی و پیش‌بینی
- تفسیر شاخص‌های کلیدی
- برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی
- مربی‌گری مدیران مالی
- بهینه‌سازی سازگاری بین‌بخشی
- چشم‌انداز کلی آینده
- توسعه‌ی استراتژی مالی
- تمرکز روی عملکرد مالی و نوآوری در آن
- پاسخ‌گویی به سوالات دربارهی استراتژی مالی
چگونه مدیر مالی (CFO) مناسب را پیدا کنیم؟
با این که یک مدیر مالی (CFO) باید در حسابداری و گزارش‌دهی مالی به عنوان مهارت‌های پایه بسیار ماهر باشد، اما سال‌ها کارکردن به عنوان کنترل‌کننده نمی‌تواند کسی را آماده‌ی جایگاهی مانند مدیر مالی (CFO) کند.
مجموعه‌ی مهارت‌های یک مدیر مالی (CFO) بسیار گسترده‌تر است و باید شامل سابقه‌ای قوی از موفقیت در رهبری باشد به شکلی که بتواند اهداف استراتژیک تجاری جامع را به صورت عالی پیش ببرد.
با داشتن یک مدیر مالی (CFO)
- یک متخصص در تیم‌تان دارید که درکی عمیق از کسب‌وکار شما و روابط بین سیستم‌های مالی و عملیاتی دارد.
- یک متخصص مدیریت ساختار سرمایه، جذب سرمایه برای کسب‌وکار و جریان نقدی، تمرکزش را روی کاهش ریسک‌های مالی و غیرمالی شرکت شما گذاشته است.
- یک عضو مدیریتی در تیم دارید که تصویر کلی را می‌بیند و به شما در فرمول‌بندی آگاهانه‌ترین کسب‌وکار و استراتژی مالی کمک می‌کند.
- در تیم تصمیم‌گیران اصلی، یک تصمیم‌گیر و یک پیام‌دهنده دارید که نبض سلامت مالی شرکت شما و فرصت‌های آینده را در دست دارد.
