مقررات خرید و فروش ارز در ایران + قاچاق ارز چیست؟

نقش سرمایه‌ای ارزهای خارجی در ایران سبب شده است تا خرید و فروش ارز، دغدغه قشر نسبتا بزرگی از مردم باشد. اطلاع از مقررات خرید و فروش ارز در ایران سبب می‌شود اشخاص بتوانند با امنیت خاطر حقوقی اقدام به معامله کنند.

در این مطلب از مجله حقوقی وینداد مروری بر مقررات خرید و فروش ارز در ایران خواهیم داشت و به مصادیق قاچاق ارز هم اشاره می‌کنیم.

با ما همراه باشید.

منظور از مقررات خرید و فروش ارز چیست؟

مطابق تعریف قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ارز عبارت است از پول رایج کشورهای خارجی، اعم از اسکناس، مسکوکات، حوالجات ارزی و سایر اسناد مکتوب یا الکترونیکی است که در مبادلات مالی کاربرد دارد.

منظور از مقررات خرید و فروش ارز در ایران، مقررات و ضوابطی است که خریداران و فروشندگان ارز ملزم به رعایت آنها هستند.

برخی از این الزامات مربوط به اشخاص حقوقی مانند صرافی‌ها است و برخی نیز به مشتریان و اشخاص حقیقی مرتبط است.

در ادامه به مقررات خرید و فروش ارز در ایران، با توجه به خریداران و فروشندگان اشاره می‌کنیم.

الزامات معاملات ارزی چیست؟

به طور کلی برای خرید و فروش ارز، اشخاص باید از دو طریق اقدام کنند:

۱. از طریق بانک مرکزی

۲. از طریق صرافی‌های مجاز

مقررات خرید و فروش ارز از راه‌های گفته شده غالبا با ارائه کارت ملی و شماره تلفن و کارت بانکی معتبر به نام شخص خریدار انجام می‌شود.

همچنین لازم به ذکر است که هر خریدار برای خرید ارز در سال محدودیتی خاص دارد و نمی‌تواند به شکل رسمی بیش از سرانه سالانه، ارز بخرد.

صرافی‌ها ملزم به رعایت چه قوانینی هستند؟

صرافی‌های ارزی و صرافی‌های رمزارزی برای فعالیت در زمینه خرید و فروش ارز، ملزم به رعایت ضوابط بانک مرکزی هستند. در این زمینه، دستورالعمل خرید و فروش ارز در شبکه صرافی‌های مجاز مصوب سال ۱۳۹۷،  مقررات خرید وفروش ارز برای صرافی‌ها را بیان کرده است که در ادامه مهم‌ترین نکات آن اشاره می‌کنیم:

– نرخ فروش ارز در صرافی‌ها حداکثر یک درصد بالاتر از نرخ خرید درج شده در سامانه نیما و سنا است.

– صرافی‌ها در خرید ارز به شکل اسکناس موظف به رعایت مقررات مبارزه با پولشویی هستند.

– خرید و فروش ارز حاصل از صادرات به صورت حواله‌های ارزی و بر بستر و مبنای نرخ سامانه نیما انجام می‌شود.

جرایم و تخلفات مرتبط با معاملات ارزی چیست؟

خرید و فروش ارز خارج از شبکه‌های رسمی و یا وارد یا خارج کردن ارز بیش از حد مجاز می‌توانند مجازات‌هایی در پی داشته باشند.

با این حال جرایم اصلی مرتبط با ارز حول موضوع قاچاق ارز شکل می‌گیرند.

بند الف از ماده ۱ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قاچاق ارز را اینگونه تعریف می‌کند:

هر فعل یا ترک فعلی است که موجب نقض تشریفات قانونی مربوط به ورود و خروج کالا و ارز گردد و براساس این قانون و یا سایر قوانین، قاچاق محسوب و برای آن مجازات‌ تعیین شده باشد، در مبادی ورودی یا هر نقطه از کشور حتی محل عرضه آن در بازار داخلی کشف شود.

همانطور که مشخص است تعریف ارائه شده به مصادیق قاچاق ارز اشاره واضحی نکرده است. به همین خاطر با توجه به قوانین و مقررات پراکنده می‌توان مصادیق قاچاق ارز را این‌گونه طرح کرد:

– ورود و خروج ارز، بیش از مقدار مجاز یا از راه‌های غیرقانونی و همچنین بدون انجام تشریفات قانونی

– انجام معاملات ارز از طریق فروشندگانی به جز صرافی‌ها و بانک مرکزی

– انجام معاملات آتی ارز

– انجام خدمات کارگزاری ارز از داخل ایران برای اشخاص خارج از ایران بدون مجوزهای لازم

– عدم ثبت معاملات ارزی در سامانه‌های مربوطه توسط صرافی

– عدم صدور فاکتور معتبر برای معاملات ارزی و یا خرید و فروش ارز بدون فاکتور معتبر

و…

مجازات قاچاق ارز چیست؟

مطابق مقررات خرید و فروش ارز در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مرتکبان جرایم مرتبط با قاچاق ارز، علاوه بر مصادره و ضبط ارز قاچاق شده، به مجازات‌های زیر محکوم می‌شوند:

جریمه نقدی ارز ورودی، یک تا دو برابر بهای ریالی آن و جریمه نقدی ارز خروجی، دو تا چهار برابر بهای ریالی آن جریمه نقدی خرید، فروش یا حواله ارز، دو برابر بهای ریالی آن.

در مواردی که قاچاق به شکل حرفه‌ای انجام شده باشد (ماده ۳۲)، مرتکبان به جزای نقدی، تا ۷۴ ضربه شلاق و حبس به شرح زیر محکوم می‌شوند:

۱. نود و یک روز تا شش ماه حبس برای کالا و ارز با ارزش تا یک میلیارد (1.000.000.000) ریال

۲. بیش از شش ماه تا دو سال برای کالا و ارز با ارزش بیش از یک میلیارد (1.000.000.000) ریال

همچنین ممکن است اگر قاچاق ارز به شکل سازماندهی شده و باندی و با اهداف اخلال در نظام اقتصادی باشد، مرتکب به اتهام افساد فی‌الارض و اعدام محکوم شود.

درباره مقررات خرید و فروش ارز نیازی به راهنمایی دارید؟

در این مطلب کوشش شد تا مقررات خرید و فروش ارز در ایران بررسی شود و مصادیق قاچاق ارز و مجازات آن نیز مرور شود.

در آخر اگر نیاز به دریافت مشاوره در خصوص معاملات ارزی دارید و یا به هر نحوی درگیر پرونده‌های مرتبط با ارز شده‌اید، می‌توانید از امکانات تنظیم اوراق قضایی و دعاوی تخصصی ما استفاده کنید.