هر کسب‌وکاری برای موفقیت و جلوگیری از زیان‌های پیش‌بینی‌نشده باید آمار دقیقی از اموال و موجودی انبار خودش داشته باشد. وقتی که تعداد کارکنان شرکت و اموال شرکت زیاد شوند به‌سادگی نمی‌توان کار ثبت و ارزش‌گذاری این اموال را انجام داد. برای اینکه نگهداری، ارزش‌گذاری و استفاده از اموال به روش بهینه‌تری انجام شود، حسابداری اموال کمک زیادی به صاحبان کسب‌وکارها می‌تواند بکند. در این مقاله از سری مقالات آموزش حسابداری سعی می‌کنیم بینیم که حسابداری اموال چیست و چه اهمیتی دارد.
اموال منقول و غیرمنقول در حسابداری چیست؟
هر شرکتی دارای مجموعه‌ای از دارایی منقول و غیرمنقول است. دارایی‌های منقول مانند ماشین‌آلات و دارایی‌های غیرمنقول مانند زمین و ساختمان. در حسابداری اموال منظور از اموال تمام دارایی‌های منقول و غیرمنقول و جاری و غیرجاری شرکت است که باهدف کسب سود در اختیار شرکت درآمده است و باید استهلاک آن‌ها در طول زمان محاسبه شود؛ بنابراین مهمترین مسئله‌ای که باید در حسابداری اموال مورد بررسی قرار بگیرد، اموال و دارایی‌های شرکت هستند که در ادامه درباره انواع اموال به شما توضیح می‌دهیم.
انواع اموال در حسابداری
در یک نوع دسته‌بندی در حسابداری اموال به‌طورکلی دو نوع دارایی داریم:
- دارایی‌های مشهود
این دسته از دارایی‌ها به‌طورکلی دو ویژگی اصلی دارند: اول اینکه تورم بر روی ارزش این دارایی‌ها به‌شدت تأثیرگذار است و دوم اینکه این دارایی‌ها دچار استهلاک می‌شوند.
- دارایی‌های نامشهود
این دارایی‌ها قابل‌لمس نیستند اما در ارزشمندی و اعتبار شرکت‌ها تأثیر زیادی دارند؛ مانند حق اختراع یا نام تجاری.
در روشی دیگر اموال را به دو دسته جاری و غیرجاری تقسیم می‌کنند:
دارایی‌هایی هستند که هر زمان شرکت اراده کند بتواند در زمان کوتاهی آن‌ها را تبدیل به وجه نقد کند. مانند موجودی نقد، سرمایه‌گذاری‌هایی که تاریخ سررسید آن‌ها کمتر از یک سال باشد، پیش پرداختی که طی یک سال مالی آینده به دارایی تبدیل شود و اسناد دریافتنی تجاری.
- دارایی‌های غیرجاری
در واقع اینها سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت شرکت هستند و ارزش آن‌ها برای یک سال مالی قابل محاسبه نیست؛ برای مثال دارایی ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود، سرمایه‌گذاری بلندمدت و پیش پرداختی که بیشتر از یک سال مالی به سررسید آن مانده است.
وظایف حسابدار اموال چیست؟
مهمترین وظایفی که یک حسابدار اموال باید انجام دهد را به‌صورت زیر می‌توان بیان کرد:
- ثبت اسناد خرید مربوط به دارایی‌های ثابت
- انجام فرایندهای حسابداری موردنیاز برای انتقال اموال منقول
- ثبت سند حسابداری برای تعویض دارایی‌های ثابت
- محاسبه استهلاک دارایی‌های ثابت
- طراحی کدینگ برای دارایی‌های ثابت
اینها بخشی از مهمترین وظایف حسابدار اموال در شرکت‌ها است.
منظور از دارایی ثابت در حسابداری چیست؟ حسابداری اموال و دارایی ثابت
دارایی ثابت به همه اموال قابل‌لمس و مشهودی گفته می‌شود که شرکت در اختیار دارد و می‌تواند در عملیات خود برای درآمدزایی از آن استفاده کند. یکی از مهمترین ویژگی‌های دارایی ثابت این است که نمی‌توان آن‌ها را در یک سال تبدیل به وجه نقد کرد. دارایی‌های ثابت را در ترازنامه با عنوان‌هایی مانند املاک، تجهیزات و ماشین‌آلات می‌توانید مشاهده کنید.
یکی از مهمترین موارد از اموال و دارایی‌های هر شرکتی که حسابدارها باید به استهلاک آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند دارایی‌های ثابت هستند. این موضوع در صنایعی که تحت عنوان صنایع سرمایه بر شناخته می‌شوند، مانند صنایع خودرویی که نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان در زمینه اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات دارند اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند.
سیستم حسابداری دارایی ثابت
سیستم دارایی ثابت نرم افزار حسابداری سپیدار همکاران سیستم برای تمامی شرکت‌های بازرگانی، تولیدی، خدماتی و پیمانکاری که نیاز به مدیریت دقیق و سریع اموال و دارایی‌ها خود دارند ایجاد شده است.
این سیستم به شما کمک می‌کند که:
- استهلاک دارایی‌های خود را به موقع و دقیق‌تر محاسبه کنید
- گزارش گیری دقیق‌تر و سریع‌تری از دارایی‌هایتان داشته باشید
- پلاک گذاری و طبقه‌بندی دارایی‌هایتان را به سادگی انجام دهید
- مدیریت تحصیل، تبدیل و جابجایی اموال را سادهتر انجام دهید
- ردیابی تحویل‌گیرندگان دارایی را سادهتر انجام دهید
حسابداری انبار و اموال
عموماً در پایان سال مالی (که البته برای همه شرکت‌ها مطابق با پایان سال تقویمی نیست) شرکت‌ها بر اساس دستورالعمل انبارگردانی، اقدام به انبارگردانی می‌کنند و در صورت تفاوت بین موجودی واقعی و موجودی بر اساس اسناد و مدارک، مغایرت‌ها را شناسایی می‌کنند.
پس از شناسایی مغایرت‌ها، بر اساس روش قیمت‌گذاری موردنظر خودشان (LIFO، FIFO، میانگین، شناسایی ویژه و …) در دفاتر انبار اصلاحات لازم را اعمال می‌کنند و در دفاتر حسابداری ثبت‌های لازم را انجام می‌دهند. کسری یا اضافی انبار به حساب کسری یا اضافی انبار در دفاتر حسابداری ثبت می‌شود.
انبارداری در واقع دریافت کالا از خارج شرکت و نگهداری و انتقال آن‌ها با توجه به ضوابط خاص است. کسانی که کار انبارداری را انجام می‌دهند باید با توجه به قوانین انبارداری که باعث سهولت و دقت بیشتری در فرایند تحویل گرفتن و تحویل دادن کالاها می‌شود، کالاهای موردنیاز بخش‌های مختلف شرکت و مشتری‌ها را در زمان مناسب به دست آن‌ها برسانند.
انبارگردان رابطه مستقیمی با حسابدارها دارد چون که باید به‌صورت دوره‌ای تمام اموال موجود در انبار را شمارش کند و با کارت‌ها و دفاتر حسابداری انبارگردانی آن‌ها را تطابق دهد. توجه داشته باشید که در انبارداری باید به کمیت و همچنین کیفیت کالاهای موجود به‌صورت هم‌زمان توجه کرد.
حسابدار اموال در مراحل انبارداری باید زمانی که مغایرتی پیش آمد بر اساس قیمت ثبت اصلاحی را انجام دهد؛ بنابراین باید تعیین کند که اقلامی از دارایی که در موجودی آن‌ها مغایرتی وجود دارد به چه صورتی باید قیمت‌گذاری شوند و قیمت هر کدام از آن‌ها چقدر است. در اینجاست که روش‌های قیمت‌گذاری مانند اولین صادره از اولین وارده (FIFO) و اولین صادره از آخرین وارده (LIFO) مطرح می‌شوند و حسابدار باید بر اساس یکی از این روش‌های قیمت‌گذاری، قیمت کالاهایی که مغایرت دارند را مشخص کند.
سیستم حسابداری انبار
دسترسی به موقع به اطلاعات کالا و انبار یکی از مهمترین عوامل موفقیت شرکت‌ها است. سیستم حسابداری انبار سپیدار، با محاسبه فرآیند ثبت عملیات، موجودی کالا و حساب تامین کنندگان، مدیریت انبار را برای شما تسهیل می‌بخشد.
عمده‌ترین ویژگی‌های این سیستم به شرح زیر است:
- امکان قیمت‌گذاری موجودی کالای انبار در زمان‌های دلخواه و به روش میانگین موزون
- یکپارچه سازی اطلاعات بین انبار و فروش
- امکان انبارگردانی
- امکان تعیین نقطه سفارش کالا
- کنترل موجودی منفی کالاها در سطح انبار و کالای قابل فروش
- محاسبه مالیات بر ارزش افزوده و مالیات تکلیفی و بیمه در فاکتور خرید خدمات
- نگهداری تصویر کالا
- امکان اطلاع از نقطه سفارش کالا از طریق پیامک
- امکان ارسال پیامک در هنگام خروج کالا
حسابداری اموال و انبار چه اهمیتی دارد؟
هر شرکتی برای اینکه بتواند به اهداف خودش برسد نیاز به نیروی انسانی و تجهیزات فیزیکی خاصی دارد. مهمترین کمکی که حسابداری اموال به شرکت‌ها می‌کند این است که نظارت دائمی بر روی اموال دارد تا سازمان با کمبود اموال و تجهیزات روبرو نشود و از سالم بودن و عملکرد اموال اطمینان حاصل می‌کند؛ بنابراین به وسیله حسابداری اموال و انبار، در هر لحظه مدیران شرکت می‌دانند که کل اموالی که در اختیارشان هست چقدر هست، این اموال در چه وضعیتی قرار دارند و به تفکیک هرسال چه مقدار هزینه بابت اموال پرداخت می‌شود.
حسابداری اموال و اصل بهای تمام شده
اصل بهای تمام شده را می‌توان مهمترین اصل در حسابداری اموال دانست. طبق این اصل، مبادلات حسابداری در تاریخ وقوع به بهای تمام شده در دفاتر ثبت می‌گردد. منظور ما از بهای تمام شده هر دارایی، ارزش مبادله نقدی آن در زمان تحصیل است. این یعنی پرداخت‌های اضافی که بابت خرید نسیه و مدت‌دار انجام می‌دهیم، جزء بهای تمام شده دارایی محسوب نمی‌شود.
با توجه به اینکه در کشور ما نرخ تورم بالایی داریم، ارزش اموال یک شرکت به‌سرعت تغییر می‌کنند و به همین دلیل از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها که به‌وسیله حسابدار اموال انجام می‌شود، ارزش به‌روز دارایی‌ها محاسبه و در ترازنامه منعکس می‌شود.
استهلاک اموال و دارایی‌ها در حسابداری
استهلاک به کاهش ارزش و عملکرد یک دارایی با گذر زمان اشاره دارد. ماشین لیفت‌تراکی را در نظر بگیرید که با گذشتن سه سال از عمر آن دیگر ارزش پولی قبلی را ندارد و عملکرد آن هم ضعیف‌تر شده است. یا ساختمانی را در نظر بگیرید که بعد از 10 سال، فرسوده شده و به تعمیرات نیاز دارد.
استهلاک اموال از جمله مواردی است که باید در دفاتر حسابداری به ثبت برسد. محاسبه و تعیین مبلغ استهلاک دارایی‌ها به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که انتخاب هر یک از این روش‌ها نتایج متفاوتی را در پی خواهد داشت:
در این روش فرض بر این است که استهلاک بر اساس مدت زمانی که از عمر یک کالا می‌گذرد باید محاسبه شود و ارتباطی با مقدار کارکرد و استفاده از دارایی ندارد.
در این روش به مدت زمانی که از تهیه اموال می‌گذرد توجه نمی‌کنیم بلکه بر اساس مقدار استفاده‌ای که از آن اموال کردیم میزان استهلاک را مشخص می‌کنیم. یعنی هروقت که استفاده بیشتری از اموال می‌کنیم باید مقدار بیشتری را به استهلاک اختصاص بدهیم.
در سال‌های اول مقدار بیشتری را به‌عنوان استهلاک ثبت می‌کنیم و در سال‌های بعد این مقدار را کاهش می‌دهیم.
نکته مهم اینجاست که بر اساس استانداردهای حسابداری، انتخاب روش استهلاک امری کاملاً قضاوتی و بر عهده حسابداران و مدیران شرکت‌ها است. این در حالی است که بر اساس قوانین مالیاتی، انتخاب روش استهلاک از اختیار مدیران خارج است.
معمولاً استهلاک اموال و دارایی در پایان سال مالی محاسبه و ثبت می‌شود. برای ثبت استهلاک از حساب استهلاک انباشته استفاده می‌شود که هرسال استهلاک دارایی در آن جمع می‌شود. در واقع حساب استهلاک انباشته یک حساب کاهنده اموال و دارایی ثابت است.
سپیدار سیستم؛ ارائه‌کننده پیشرفته‌ترین نرم‌افزارهای حسابداری شرکتی و فروشگاهی در ایران
پیشنهاد ما این است که برای مدیریت هزینه‌های مالی خود با استفاده از نرم افزار حسابداری شرکتی و فروشگاهی سپیدار سیستم، دقت و صحت انجام امور مالی کسب و کارتان را دوبرابر کنید. برای دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره تلفن ۰۲۱۸۱۰۲۲۰۰۰ تماس بگیرید. همکاران ما آماده پاسخگویی به سؤال‌های شما خواهند بود.
سؤالات متداول
انبارداری یعنی چه؟
انبارداری در واقع دریافت کالا از خارج شرکت و نگهداری و انتقال آن‌ها با توجه به ضوابط خاص است. کسانی که کار انبارداری را انجام می‌دهند باید با توجه به قوانین انبارداری که باعث سهولت و دقت بیشتری در فرایند تحویل گرفتن و تحویل دادن کالاها می‌شود، کالاهای موردنیاز بخش‌های مختلف شرکت و مشتری‌ها را در زمان مناسب به دست آن‌ها برسانند.
مهمترین روش‌های قیمت‌گذاری در حسابداری اموال چیست؟
- LIFO
- FIFO
- میانگین
- شناسایی ویژه
منظور از دارایی جاری چیست؟
دارایی‌هایی هستند که هر زمان شرکت اراده کند بتواند در زمان کوتاهی آن‌ها را تبدیل به وجه نقد کند. مانند موجودی نقد، سرمایه‌گذاری‌هایی که تاریخ سررسید آن‌ها کمتر از یک سال باشد، پیش پرداختی که طی یک سال مالی آینده به دارایی تبدیل شود و اسناد دریافتنی تجاری.
در روش کارکردی برای استهلاک اموال چطور عمل می‌کنیم؟
در این روش به مدت زمانی که از تهیه اموال می‌گذرد توجه نمی‌کنیم بلکه بر اساس مقدار استفاده‌ای که از آن اموال کردیم میزان استهلاک را مشخص می‌کنیم. یعنی هر وقت که استفاده بیشتری از اموال می‌کنیم باید مقدار بیشتری را به استهلاک اختصاص بدهیم.
