صورت مغایرت بانکی مهمترین ابزار کنترل حساب بانکی و صورت مالی است. لیستی از ورود و خروج پول در سیستم و حساب بانکی است که باید با یکدیگر مقایسه و تراز شوند. تهیه صورت مغایرت بانکی از مهمترین وظایف یک حسابدار حرفهای است. اختلاف و اشتباه در صورت مغایرت بانکی میتواند مسائل بزرگ حسابداری ایجاد کند. یکی از اسنادی که باید به ممیز مالیاتی تحویل داده شود، همین گزارش است.
این که این سند چگونه تهیه میشود، مطلبی است که قبل از شروع کار حسابداری لازم است به آن مسلط باشید. در این مقاله از سری مقالات آموزش حسابداری سپیدار سیستم، راهنمای کامل تهیه و ثبت صورت مغایرت بانکی در حسابداری را میخوانید. علت ایجاد مغایرت و مراحل کار با آن، دیدگاه صحیح و راه حل مناسب را در اختیارتان میگذارد.
صورت مغایرت بانکی در حسابداری چیست؟
صورت مغایرت بانکی در حسابداری بررسی و تهیه میشود. مغایرت اسنادی که در حسابداری ثبت شدهاند با صورت حساب بانک باید توسط حسابدار یا صاحب حساب بررسی و مقایسه شود. در صورتی که در آنها اشتباه و خطایی باشد، اصلاح میکند. اگر به شکل صحیح و به موقع صورت مغایرت بانکی را آماده کنید، از بسیاری از مشکلات حسابداری جلوگیری کردهاید. ضمن اینکه تمامی حسابها روشن و شفاف خواهد بود و مشکل مالیاتی ایجاد نمیشود.
تعریف مفهوم صورت مغایرت بانکی
یکی از وظایف حسابداران تهیه صورت مالی به صورت دقیق و صحیح است. ممکن است مغایرت بانکی در حسابداری ایجاد شده باشد. حسابداران موظفند حساب بانک و مانده دفاتر را مرتبا کنترل کنند و سریعا هر گونه خطا را برطرف نمایند. با تهیه صورت مغایرت بانکی از صحت حسابها مطمئن میشوید. به این ترتیب، گزارشهای مالی موثق و دقیقی خواهید داشت.
اگر در حسابها تقلب و یا خطایی رخ داده باشد، بررسی مغایرت بانکی در حسابداری تنها راه حل اصلاح این خطاهاست. بهتر است صورت مغایرت بانکی را مرتبا به صورت روزانه، هفتگی و یا ماهانه تهیه کنید. اگر به طور منظم این کار را انجام دهید، به موقع اشتباهاتی که موجب اختلاف حساب میشود، شناسایی کرده و رفع میکنید.
چه مواردی باعث ایجاد مغایرت بانکی میشوند؟
اختلاف در مانده حسابها و صورت مغایرت بانکی به دلایل مختلفی صورت میگیرد. بخشی مربوط به مشتری، قسمتی مربوط به بانک و بخشی مرتبط با خود شرکت و حسابداری است.
بخش مشتریان
- شرکت یا حسابدار از واریزی مشتری به حساب اطلاعی نداشته و یا در دفاتر ثبت نشده است.
- بانک چک مشتری را به دلیل عدم موجودی برگشت زده و حسابداری از آن اطلاع نداشته است.
حسابداری شرکت
- حسابدار بانک یا شرکت در مبلغ واریزی و یا برداشتی خطا داشته است.
- شرکت، چک صادر کرده اما تا موقع دریافت صورت بانکی، وصول نشده است.
- وجوه نقدی در آخر وقت اداری به حساب بانکی منتقل شده و ثبت آن در صورت حساب بانک انجام نشده است.
بخش بانک
بانک مبلغی را بابت کارمزد برداشت کرده و به شرکت اعلام نشده است.
حال که علتهای احتمالی ایجاد مغایرت بانکی را میدانید، به راحتی میتوانید از برخی موارد آن جلوگیری کنید. اما چطور صورت مغایرت بانکی را آماده و تهیه کنیم؟ در بخش بعدی با ما همراه باشید.
نحوه تهیه صورت مغایرت بانکی
برای یادگیری نحوه تهیه صورت مغایرت بانکی لازم است ابتدا انواع روشهای مغایرت گیری را بشناسید. به طور کلی برای مغایرت گیری از سه روش استفاده میکنند. در هر یک از روشها، یکی از اسناد موجود در حسابداری را مبنا قرار میدهیم:
روش اول بر اساس «مانده بانک»
مانده بانک در دفتر شرکت را مشخص کنید. در این روش باید مواردی که از حساب شرکت کم و یا به آن اضافه میکند، در نظر بگیرید:
- وجه بین راهی و مانده بر مبنای صورت حساب بانک به حساب شرکت اضافه میشوند.
- کارمزد بانک، اسناد تنزیلی و چک لاوصول از حساب شرکت کم میشوند.
روش دوم بر مبنای «مانده دفاتر»
در این شیوه با روشهای حسابداری از مانده بانک به مانده دفاتر شرکت میرسیم. برای تهیه صورت مغایرت بانکی در این روش به این ترتیب عمل کنید:
- وجوه بین راهی را به مانده حساب بانک اضافه کنید.
- چک معوق را از مانده حساب بانک کم کنید.
- اسناد تنزیلی، چک لاوصول و کارمزد بانک را از مانده حساب شرکت کم کنید.
- واریزی دیگران و مانده دفاتر شرکت را به مانده حساب شرکت اضافه کنید.
روش سوم بر اساس «مانده واقعی شرکت»
در این شیوه، صورت مغایرت بانکی را از صورت مانده بانک بر طبق دفاتر و صورت حساب بانک تهیه میکنید. به صورت ذیل عمل کنید:
- ماندههایی که طبق دفاتر شرکت اضافه میکنید: کارمزد بانک، اسناد تنزیلی، چک لاوصول و واریزی دیگران.
- ماندههایی که طبق صورت حساب بانک اضافه میکنید: چکهای معوق و وجوه بین راهی.
مراحل تهیه صورت مغایرت بانکی
برای تهیه صورت مغایرت بانکی لازم است این مراحل را طی کنید:
- بررسی صورت حساب بانکی و دفترهای شرکت از جهت برابر بودن لیست بدهکار و بستانکار
- بررسی صورت حساب بانکی بر اساس موضوع و توضیحات
- بررسی اشتباهات اقلام باز ثبت شده در لیست بدهکار و بستانکار صورت حساب بانک و دفاتر
- مقابله کردن مبالغ بدهکار دفاتر با مبالغ بستانکار صورت حساب بانک
- مقابله کردن مبالغ بستانکار دفاتر با مبالغ بدهکار صورتحساب بانک
انواع اقلام باز در صورتحساب بانک
اقلام باز مواردی هستند که در صورتحساب بانک یا دفاتر ثبت نشده و مقابله نشدهاند. به طور کلی چهار نوع اقلام باز داریم:
- اقلام باز بستانکار دفتر: همچون چکهای معوقه که چکهای صادر شده و وصول نشده هستند. این مورد را باید در قسمت بستانکار دفتر حساب بانکی ثبت کنید. در زمان تهیه صورت مغایرت از مانده صورت حساب بانک کسر کنید.
- اقلام باز بدهکار دفتر: در ستون بدهکار ثبت میشوند. ولی در آخر ماه به ستون بستانکار صورتحساب بانک منتقل میشوند. مثل وجوه بین راهی که واریزی از دیگر شهرها هستند؛ مستندات آن اعلام میشود ولی بانک با تأخیر دریافت میکند. اینها را در زمان تهیه صورت مغایرت بانکی به مانده بر اساس صورتحساب بانکی اضافه کنید.
- اقلام باز بدهکار صورتحساب بانکی: هزینههای بانکی جزء این دسته هستند. شرکت از برداشت آن اطلاع ندارد و یا بانک در ارسال مستندات تأخیر دارد. اینها باید در قسمت بدهکار صورت حساب بانک وارد شوند. اما در قسمت بستانکار دفتر ثبت نمیکنیم. موقع تهیه صورت مغایرت اینها را از مانده دفاتر شرکت کسر کنید.
- اقلام باز بستانکار حساب بانکی: مبالغی که به حساب شرکت منتقل شده و شرکت نمیداند یا مستندات هنوز ارائه نشده است. اینها در ستون بستانکار ثبت میشوند اما در ستون بدهکار دفتر وارد نمیشوند. این اقلام را به مانده دفاتر شرکت اضافه کنید.اما ایجاد مغایرت چه دلایلی دارند؟
- چکی که صادر کردید تا زمان دریافت صورتحساب بانک به بانک نرفته است.
- بانک اعلامیه بستانکاری چک یا سفته وصول شده را اطلاع نداده است.
- بانک اعلامیه بدهکاری بابت برداشت مبلغی را اعلام نکرده است.
- مبلغی در پایان وقت اداری به حساب واریز کردید ولی ثبت نکرده باشید.
- بانک در ثبت مبلغ واریز یا برداشت از حساب خطا کرده باشد.
- حسابدار مبالغ فیش واریزی و چک را اشتباه ثبت کرده باشد.
در روش سنتی تهیه صورت مغایرت بانکی، مبالغ صورت حساب و دفاتر را در این فرم وارد کنید تا مغایرت پیدا شود:
| مانده بانک طبق دفاتر | |
| واریزی (بدهکار) | برداشت (بستانکار) |
| 6 | 1 |
| 7 | 2 |
| 8 | 3 |
| صورتحساب بانک | |
| برداشت (بدهکار) | واریزی (بستانکار) |
| 1 | 6 |
| 2 | 7 |
| 3 | 8 |
| 4 (اقلام باز) | 9 (اقلام باز) |
| جمع: Y | جمع: X |
| 4 (اقلام باز) | |
| جمع: X | جمع: Y |
میتوانید اقلام باز را جداگانه در فرم زیر ثبت کنید.
اقلام باز دفتر معین بانک
| شماره سند | تاریخ | شرح | بدهکار | بستانکار |
اقلام باز صورتحساب بانک
| ردیف | تاریخ | شرح | بدهکار | بستانکار |
با مقایسه ستونهای مانده، کنار مبالغی که با هم یکسان هستند، تیک بزنید. مواردی که ثبت نشده یا اختلاف دارد، علامتگذاری کنید. بعد از بررسی علت مغایرت و تهیه صورت مغایرت بانکی، نیاز است رویدادهایی که از مانده دفتر شرکت کسر یا اضافه شده ثبت کنید. سپس مبالغ و اقلام بدست آمده در جدول بالا را در فرم ترازنامهای زیر وارد کنید.
مدل ترازنامه ای صورت مغایرت بانکی حساب……
| مانده طبق دفاتر…………………….(مبلغ) اقلام باز بستانکار صورتحساب بانک اضافه میشود: واریزی مشتریان ……………………………(مبلغ) اقلام باز بدهکار صورتحساب بانک کسر میشود: به عنوان مثال: اشتباه حسابدار ………..(مبلغ) چک لا وصول ………..(مبلغ) کارمزد بانکی …………(مبلغ) ……………………….(مبلغ) |
مانده صورتحساب بانک…………………….(مبلغ) اقلام باز بدهکار دفاتر شرکت اضافه میشود: وجوه بین راهی اقلام باز بستانکار دفاتر شرکت کسر میشود: به عنوان مثال: چک معوق …………………….(مبلغ) اشتباه بانکدار…………………….(مبلغ) ………………………(مبلغ) |
| مانده واقعی…………………………….(مبلغ) | مانده واقعی ………………………………(مبلغ) |
تاریخ:………………..
آموزش ثبت حسابداری صورت مغایرت بانکی
برای ثبت حسابداری صورت مغایرت بانکی علاوه بر روش دستی که در بالا توضیح دادیم، از نرم افزار حسابداری هم میتوان کمک گرفت. برای این کار، در بخش دریافت و پرداخت، در قسمت صورت حساب بانکی جدید، فایل اکسل را دانلود کنید. صورتحساب را در فرمت فایل، قرار دهید و در سیستم آپلود کنید. یا به شکل دستی صورت حسابها را وارد سیستم کنید. تاریخ و شماره حساب را به نرم افزار بدهید.
در قسمت مغایرت جدید شماره حساب، صورت حساب و تاریخ را انتخاب کنید. بر اساس صورت حساب بانکی و دفاتری که قبلا وارد کردهاید، اقلام بانک و دفتر و مانده دفاتر و بانک را میبینید. میتوانید مغایرتگیری را به صورت دستی و یا اتوماتیک انجام دهید. اقلام بازی که به روشهای ذکر شده، پیدا میکنید، در دفاتر ثبت کنید.
نمونه صورت مغایرت بانکی در حسابداری
اگر در ستون بستانکار طبق صورت حساب بانک یک قلم باز پیدا کردید، آن را در ستون واریزی یا بدهکار دفاتر شرکت به عنوان ثبت اصلاحی یا جدید وارد کنید. به این ترتیب مغایرت بانکی برطرف میشود؛ سپس کنارش تیک بزنید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که نهایتا مانده واقعی دفاتر با مانده واقعی بانک یکسان شود. موارد قرمز رنگ در ستون راست بالا را در دفاتر وارد کنید.
در تهیه صورت مغایرت بانکی به این نکات توجه کنید
- اگر اسناد حسابداری به دقت در دفتر و نرم افزار حسابداری ثبت کنید، مانده حساب شفاف و واضح است. با داشتن مانده حساب دقیق به راحتی می توان صورت مغایرت بانکی را تهیه کرد.
- با گرفتن ترازنامه آزمایشی در دورههای مختلف، مغایرت بانکی در هر دوره بررسی و اصلاح میشود. برابری ستون بدهکار و بستانکار نشان دهنده عدم وجود مغایرت است.
- موارد ثبتی در دفاتر شرکت و صورت حساب بانکی، منابع شما برای تهیه صورت مغایرت بانکی هستند. به مواردی که بین مانده حساب بانک در دفاتر با مانده حساب واقعی در بانک ایجاد مغایرت میکنند، توجه داشته باشید.
- اگر صورتحسابها را در نرم افزار سپیدار سیستم ثبت کنید، در مدتی کوتاه یک صورت مغایرت بانکی دقیق خواهید داشت.
نرم فزار حسابداری سپیدار، بهترین انتخاب برای مدیریت امور مالی تمامی کسب و کارها
در این مطلب به بررسی مفهوم صورت مغایرت بانکی و نحوه تهیه آن پرداختیم. مغایرت بانکی به دلیل اختلاف در مانده حسابها ایجاد میشود. پیشنهاد میکنیم برای مدیریت بهتر امور مالی از یک نرم افزار حسابداری دقیق مانند نرم افزار سپیدار استفاده کنید. در صورتی که برای خرید نرم افزار حسابداری به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، میتوانید از طریق شماره تماس ۰۲۱۸۱۰۲۲۲۲۲ با ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
چه مواردی باعث ایجاد مغایرت بانکی میشوند؟
اختلاف در مانده حسابها و صورت مغایرت بانکی به دلایل مختلفی صورت میگیرد. بخشی مربوط به مشتری، قسمتی مربوط به بانک و بخشی مرتبط با خود شرکت و حسابداری است.
نحوه تهیه صورت مغایرت بانکی به چه شکلی است؟
به طور کلی برای مغایرتگیری از سه روش مانده بانک، مانده دفاتر و مانده واقعی شرکت استفاده میشود.
