آیین نامه سازماندهی و استفاده از ظرفیت تشکل های مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مدیریت بحران
شماره ۷۷۳۷۲/ت۵۸۰۵۳هـ ۱۴۰۲/۵/۴
وزارت کشور
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۵/۱ به پیشنهاد وزارت کشور (سازمان مدیریت بحران کشور) به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و در اجرای بندهای (ذ) و (ژ) ماده (۹) قانون مدیریت بحران کشور مصوب ۱۳۹۸/۵/۷، آیین نامه سازماندهی و استفاده از ظرفیت تشکل های مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مدیریت بحران را به شرح زیر تصویب کرد :
آیین نامه سازماندهی و استفاده از ظرفیت تشکل های مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مدیریت بحران
ماده۱ـ در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
۱ـ سازمان: سازمان مدیریت بحران کشور.
۲ـ قانون: قانون مدیریت بحران کشور مصوب ۱۳۹۸/۵/۷.
۳ـ دستگاه های اجرایی: کلیه دستگاه های موضوع ماده (۲) قانون.
۴ـ تشکل مردمی: تشکل های مستقل غیردولتی که به موجب قوانین و مقررات مختلف از قبیل قانون نظام صنفی کشور (اتحادیه های صنفی)، قانون کار (انجمنهای صنفی و شوراهای اسلامی کار)، آییننامه تشکلهای مردمی (سازمانهای مردم نهاد)، قانون اصلاح اختیارات سازمان بسیج سازندگی (گروههای جهادی) و قوانین خاص (نظیر کانونهای وکلای دادگستری، مؤسسات خیریه، سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، سازمان نظام پرستاری جمهوری اسلامی ایران، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران) تأسیسشده و فعالیت مینمایند.
۵ ـ داوطلب: فردی که داوطلبانه و یا به درخواست سازمان و با اختیار و رضایت خود برای ارائه خدمت در مراحل مختلف مدیریت بحران و بدون انتظار دستمزد اعلام آمادگی می کند و تحت مدیریت هماهنگ سازمان و نظارت و سازماندهی دستگاه های اجرایی و یا فرمانده عملیات پاسخ به بحران طبق ماده (۱۱) قانون، نسبت به انجام وظایف محوله اقدام می نماید.
۶ ـ سامانه: سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح که توسط سازمان به صورت متمرکز و برخط به منظور مدیریت یکپارچه خطر حوادث و سوانح راه اندازی می شود.
۷ـ فرمانده عملیات پاسخ به بحران: فردی که مطابق ماده (۱۱) قانون، تعیین می شود.
۸ ـ فرمانده میدان: شخصی حقیقی دارای صلاحیتها و توانمندیهای تخصصی لازم که به تشخیص فرمانده عملیات پاسخ به بحران، منصوب و در سطوح شهرستانی، استانی و ملی، مسئولیت تخصصی عملیات فرماندهی، برنامه ریزی، ساماندهی، مدیریت و رهبری صحنه یا منطقه وقوع حادثه یا سانحه را در کلیه ابعاد پاسخ به شرایط اضطراری متناسب با نوع بحران برعهده دارد.
ماده۲ـ دستگاه های اجرایی میتوانند آن دسته از وظایف خود را که در فرایند مدیریت بحران، قابل مشارکت با داوطلبان، تشکلهای مردمی و بخش خصوصی میباشد، تعیین کرده و به انجام برسانند. مسئولیت حسن اجرای وظایف محوله برعهده دستگاههای اجرایی است.
ماده۳ـ به منظور سازماندهی و استفاده از ظرفیت تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مدیریت بحران، سازمان موظف به اجرای اقدامات زیر از طریق سامانه میباشد:
۱ـ تعیین محورهای فعالیت و خدمات قابل ارائه توسط تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مراحل مختلف مدیریت بحران.
۲ـ تدوین فهرست تجهیزات و ماشین آلات قابل تأمین/ تولید توسط تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مدیریت بحران مطابق آیین نامه نحوه تأمین، نگهداری و هماهنگی تجهیزات و ماشین آلات در مدیریت بحران موضوع تصویبنامه شماره ۳۸۸۰۳/ت۵۸۰۵۲هـ مورخ ۱۴۰۰/۴/۹ می باشند.
۳ـ تعیین موضوعات آموزشی مورد نیاز تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی براساس «برنامه جامع آموزش در مدیریت بحران» مطابق مصوبات شورای عالی مدیریت بحران کشور.
۴ـ انتشار فراخوان و جلب مشارکت تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی
به صورت نوبهای.
۵ ـ طراحی نظام رسته بندی، ارزیابی و رتبه بندی تشکلهای مردمی، داوطلبان و
بخش خصوصی در مراحل مختلف مدیریت بحران.
۶ ـ همکاری با شبکه ملی و استانی تشکل های مردمی با هدف ایجاد هماهنگی و هم افزایی میان تشکل های مردمی فعال به منظور هماهنگی امور مدیریت بحران.
۷ـ تقدیر از تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی برتر به طور سالانه.
تبصره ـ ادارات کل مدیریت بحران استانها موظف به اجرای اقدامات مندرج در این ماده در سطح استان (کلیه شهرستان ها و روستاهای استان) میباشند.
ماده۴ـ سایر دستگاههای اجرایی بهمنظور سازماندهی و استفاده از ظرفیت تشکل های مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مدیریت بحران موظف به اجرای اقدامات زیر از طریق سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح میباشند:
۱ـ اعلام و بهروزرسانی موضوع فعالیتها و خدمات قابل ارایه توسط تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در راستای انجام وظایف خود در مراحل مختلف مدیریت بحران.
۲ـ اعلام و بهروزرسانی نیازهای قابل تولید و بهرهبرداری تجهیزات و ماشین آلات مدیریت بحران مطابق آیین نامه نحوه تأمین، نگهداری و هماهنگی تجهیزات و ماشین آلات در مدیریت بحران موضوع تصویبنامه شماره ۳۸۸۰۳/ت۵۸۰۵۲هـ مورخ ۱۴۰۰/۴/۹.
۳ـ تدوین و ارائه برنامه همکاری مشترک به تشکلهای مردمی، داوطلبان و
بخش خصوصی در مراحل مختلف مدیریت بحران.
۴ـ همکاری با سازمان در شناسایی و جلب مشارکت تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مراحل مختلف مدیریت بحران.
۵ ـ همکاری با سازمان در طراحی نظام رسته بندی، ارزیابی و رتبه بندی تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مراحل مختلف مدیریت بحران.
۶ ـ ارزیابی و نظارت بر عملکرد تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مراحل مختلف مدیریت بحران.
۷ـ بارگذاری مستندات و گزارش های عملکرد تشکلهای مردمی، داوطلبان و
بخش خصوصی در مراحل مختلف مدیریت بحران در سامانه.
۸ ـ ارائه آموزشهای لازم به تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی و برگزاری تمرینهای مرتبط مطابق «برنامه جامع آموزش در مدیریت بحران» مطابق مصوبات شورای عالی مدیریت بحران کشور.
۹ـ خرید بیمه نامه بی نام حوادث متناسب با تعداد و نوع همکاری تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی در مراحل مدیریت مختلف بحران.
۱۰ـ پیشبینی و تأمین بودجه مورد نیاز برای ارایه خدمات آموزشی و بیمهای تشکلهای مردمی، داوطلبان و بخش خصوصی موضوع بند (۸) و (۹) این ماده در لایحه بودجه سالانه از محل اعتبارات مواد (۱۶) و (۱۷) قانون.
ماده۵ ـ سازمان موظف است است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه، با همکاری دستگاههای اجرایی موضوع ماده (۲) قانون، نسبت به بارگذاری اطلاعات مورد نیاز در سامانه اقدام نماید.
ماده۶ ـ سازمان موظف است برای هر شخص حقیقی داوطلب شماره شناسایی واحدی صادر نماید. این شماره به داوطلب اعلام میشود و در فهرست مخصوصی که از طریق سامانه جامع مدیریت خطر حوادث و سوانح در دسترس است ثبت و سالانه بهروزرسانی میگردد. شیوه نامه ثبت اسامی، صدور شماره شناسایی و نحوه همکاری دستگاههای مسئول ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه توسط سازمان تدوین و ابلاغ میگردد.
ماده۷ـ حضور تشکل های مردمی، داوطلب و بخش خصوصی در فرایند مدیریت بحران برای دستگاه های موضوع ماده (۲) قانون، داوطلبانه و بدون ایجاد تعهد استخدامی است و در صورت تشخیص دستگاه اجرایی ذیربط، پرداخت حقالزحمه به ایشان طبق ضوابط قانونی مربوط، از محل اعتبارات مصوب مربوط مجاز است.
ماده۸ ـ داوطلبانی که در فاصله زمانی اعلام تا خاتمه شرایط اضطراری موضوع
ماده (۱۱) قانون، در انجام وظایف محوله آسیبدیده و یا فوت می نمایند، مشمول آیین نامه اجرایی ماده (۲۰) قانون مدیریت بحران کشور موضوع تصویبنامه شماره ۳۵۹۶۱/ت۵۷۹۵۳هـ مورخ ۱۴۰۰/۴/۲ می باشند.
ماده۹ـ در صورتی که داوطلبان از میان کارکنان دستگاه های اجرایی باشند، در شرایط اضطراری و با اعلام نیاز سازمان و یا دستگاه های مسئول عملیات پاسخ به بحران، دستگاه مسئول ذیربط موظف است در چهارچوب مقررات مربوط، با مأموریت اداری نامبرده برای مدتی که دستگاه درخواستکننده اعلام می کند، موافقت نماید.
ماده۱۰ـ به منظور ایجاد هماهنگی موضوعات مربوط به این آییننامه، کارگروه هماهنگی همکاری های مردمی در مدیریت بحران متشکل از رئیس سازمان (رئیس کارگروه)، نماینده معاونت اجتماعی وزارت کشور، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، نمایندگان هریک از سازمان های حرفه ای از قبیل سازمان نظام پزشکی کشور، سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور، سازمان نظام پرستاری جمهوری اسلامی ایران، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران، کانون وکلای دادگستری، حسب موضوع، نمایندگان حداقل سه تشکل مدنی فعال که در رسته های مختلف فعالیت می کنند، نماینده مجمع امور صنفی، نماینده سازمان بسیج مستضعفین، نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نماینده وزارت ورزش و امور جوانان، نماینده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نماینده سازمان حفاظت محیط زیست، نماینده شهرداریها، نماینده گروههای جهادی، نماینده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، دبیر شبکه ملی تشکل های مردمی و نمایندگان سایر دستگاه های اجرایی با تشخیص رئیس سازمان تشکیل میشود.
کارگروه هماهنگی همکاری های مردمی استانی در هر استان با عضویت سازمان های استانی نهادها و دستگاه های متناظر مذکور با ریاست مدیرکل مدیریت بحران استان تشکیل می گردد.
تبصره۱ـ جلسات کارگروههای ملی و استانی، هر سه ماه یک بار و یا به طور فوق العاده به تشخیص رئیس سازمان/مدیرکل مدیریت بحران استان برگزار میشود.
تبصره۲ـ دبیرخانه کارگروههای موضوع این ماده، در سطح ملی در سازمان و در سطح استانی در اداره کل مدیریت بحران استان مستقر بوده و مطابق با شیوه نامه ای که با اخذ نظر مشورتی اعضای کارگروه به تصویب رئیس سازمان خواهد رسید، فعالیت می کند.
تبصره۳ـ دبیرخانه کارگروههای مذکور موظفند ترتیباتی اتخاذ کنند که غیر از جلسه های ادواری، ارتباط منظم و مستمر بین تشکل ها و سازمان برقرار باشد.
ماده۱۱ـ در مواقع اعلام شرایط اضطراری، در صورت نیاز و به تشخیص رئیس ستادهای ملی، استانی و شهرستانی دفتر/ دفاتر هماهنگی همکاری های مردمی در منطقه/مناطق بحران راهاندازی میگردد. این دفتر با حضور نمایندگان تشکل های مردمی اداره میشوند و مسئولیت هماهنگی فعالیت های تشکل ها در منطقه عملیاتی را بر عهده دارند. دفاتر هماهنگی همکاری های مردمی، رابط تشکل ها با ستادهای عملیاتی و فرمانده میدان خواهد بود و تحت نظارت فرمانده میدان عمل می نمایند.
تبصره ـ مسئول دفتر هماهنگی همکاری های مردمی از بین یکی از تشکل های مردمی یا داوطلبان توسط رئیس ستاد ملی، استانی یا شهرستانی متناسب با سطح سانحه تعیین می گردد. دفتر هماهنگی همکاری های مردمی تا اعلام پایان شرایط اضطراری به کار خود ادامه می دهد و در صورت تشخیص رئیس ستاد، فعالیت دفتر می تواند تا زمانی که رئیس ستاد اعلام می کند، ادامه یابد.
ماده۱۲ـ سازمان، مسئول نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه بوده و موظف است گزارش اجرای آن را سالانه به ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران ارائه و در سامانه بارگذاری نماید.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر
